(Δημοσίευση 3/3/2020) ΕΟΔΥ | Οδηγίες για τον περιβαλλοντικό καθαρισμό μη υγειονομικών μονάδων που έχουν εκτεθεί στον κορωνοϊό, SARS-CoV-2
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η τρέχουσα επιδημία λοίμωξης COVID-19 προκαλείται από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, που ανήκει στην οικογένεια των Coronoviridae, μία μεγάλη οικογένεια RNA ιών. Οι κορωνοϊοί μεταδίδονται κυρίως μέσω μεγάλων αναπνευστικών σταγονιδίων και επαφής, αλλά ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλοι τρόποι μετάδοσης.
Ο χρόνος επιβίωσης και οι συνθήκες που επηρεάζουν την επιβίωση του SARS-CoV-2 στο περιβάλλον είναι αυτή τη στιγμή άγνωστες. Σύμφωνα όμως με μελέτες που εκτιμούν την σταθερότητα άλλων κορωνοϊών, εκτιμάται ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να επιβιώσει αρκετές ημέρες στο περιβάλλον πάνω σε διαφορετικές επιφάνειες.
Οδηγίες απολύμανσης
Λόγω της πιθανής επιβίωσης του ιού SARS-CoV-2 στο περιβάλλον για αρκετές ημέρες, οι χώροι και οι περιοχές που έχουν πιθανά μολυνθεί από τον ιό πρέπει να απολυμαίνονται πριν την επαναχρησιμοποίηση τους. Παρ’ ότι δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των διάφορων απολυμαντικών μέσων κατά του συγκεκριμένου ιού, είναι απαραίτητη η χρήση προϊόντων που περιέχουν αντιμικροβιακούς παράγοντες αποτελεσματικούς κατά των κορωνοϊών.
Αρκετοί αντιμικροβιακοί παράγοντες έχουν ελεγχθεί κατά διαφόρων κορωνοϊών (Πίνακας 1). Κάποια από τα ενεργά συστατικά, π.χ. το υποχλωριώδες νάτριο (που περιέχεται στην οικιακή χλωρίνη) και η αιθανόλη, χρησιμοποιούνται ευρέως σε μη υγειονομικές και μη εργαστηριακές μονάδες.
Πίνακας 1. ΕΟΔΥ : Αντιμικροβιακοί παράγοντες με αποτελεσματικότητα κατά διαφόρων ειδών κορωνοϊό
| Αντιμικροβιακός παράγοντας | Συγκέντρωση | Ελεγμένος κορωνοϊός |
| Αιθανόλη | 70% | HCoV-229E, MHV-2, MHV-N, CCV, TGEV |
| Υποχλωριώδες νάτριο | 0.1-0.5%0.05-0.1% | HCoV-229ESARS-CoV |
| Ιωδιούχος ποβιδόνη | 10% (1%) | HCoV-229E |
| Γλουτεραλδεϋδη | 2% | HCoV-229E |
| Ισοπροπανόλη | 50% | MHV-2, MHV-N, CCV |
| Χλωριούχο βενζαλκόλιο | 0.05% | MHV-2, MHV-N, CCV |
| Χλωριώδες νάτριο | 0.23% | MHV-2, MHV-N, CCV |
| Φορμαλδεϋδη | 0.7% | MHV-2, MHV-N, CCV |
Παρόλο που δεν υπάρχουν δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των παραπάνω αντιμικροβιακών παραγόντων κατά του συγκεκριμένου ιού SARS-CoV-2, προτείνεται η χρήση 0.1% υποχλωριώδους νατρίου (αραίωση 1:50 αν χρησιμοποιείται οικιακή χλωρίνη αρχικής συγκέντρωσης 5%) μετά από τον καθαρισμό με ουδέτερο απορρυπαντικό. Για επιφάνειες που είναι πιθανόν να καταστραφούν από τη χρήση υποχλωριώδους νατρίου, είναι απαραίτητη η χρήση αιθανόλης με συγκέντρωση 70% κατόπιν του καθαρισμού με ουδέτερο απορρυπαντικό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ
Rachel Adams (Πρόεδρος της επιτροπής τεχνικών εφαρμοσμένης μικροβιακής αποκατάστασης του IICRC) : Για καλύτερα αποτελέσματα έναντι του Κορωνοϊού…
Καθαρισμός και απόλυμανση με ασφάλεια
Ο καθαρισμός πρέπει να γίνεται χρησιμοποιώντας τον κατάλληλο προστατευτικό ατομικό εξοπλισμό. Πρέπει να ακολουθείται ο σωστός τρόπος εφαρμογής και απόρριψης του εξοπλισμού. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το παραπάνω απευθυνθείτε στις σχετικές τεχνικές οδηγίες του ECDC με τίτλο “Safe use of personal protective equipment in the treatment of infectious diseases of high consequence”
Ο απορριπτόμενος εξοπλισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πιθανό μολυσματικό υλικό και να απορρίπτεται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Εφόσον χρησιμοποιηθεί προστατευτικός εξοπλισμός που δεν είναι μίας χρήσης, επιβάλλεται η απολύμανσή του με τα κατάλληλα απολυμαντικά (π.χ. 0.1% υποχλωριώδες νάτριο ή 70% αιθανόλη) μετά από κάθε χρήση. Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθούν άλλα απολυμαντικά, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Κατά τη χρήση των απολυμαντικών πρέπει ο χώρος να είναι καλά αεριζόμενος.
Προστατευτικός ατομικός εξοπλισμός :
- Μάσκες υψηλής αναπνευστικής προστασίας FFP2 ή FFP3
- Προστατευτική φόρμα, αδιάβροχη, με μακριά μανίκια, μίας χρήσης
- Γάντια μίας χρήσης
- Προστατευτικά γυαλιά
Όλες οι επιφάνειες που έχουν ενδεχομένως μολυνθεί, όπως τοίχοι και παράθυρα, η λεκάνη της τουαλέτας και οι επιφάνειες του μπάνιου, πρέπει να καθαρίζονται προσεκτικά.
Όλα τα υφάσματα (κουρτίνες, σεντόνια, κλπ) πρέπει να πλένονται με καυτό νερό (90oC) και προσθήκη απορρυπαντικού. Εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό λόγω της φύσης των υφασμάτων, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ειδικά προϊόντα που περιέχουν υποχλωριώδες νάτριο ή απολυμαντικά μέσα, ειδικά για τα υφάσματα αυτά.
Διευκρινήσεις σχετικά με την εφαρμογή της απολύμανσης
Οι διευκρινήσεις αφορούν τον καθαρισμό και την απολύμανση σχολείων/πανεπιστημίων, χώρων εργασίας, δωματίων ξενοδοχείων, χώρων αναμονής, μαθητικών/φοιτητικών εστιών και οικοτροφείων όπου έχει παραμείνει για κάποιο χρόνο ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα λοίμωξης COVID-19.
Οι δημόσιοι χώροι από όπου έχει απλώς περάσει το συμπτωματικό άτομο, όπως οι διάδρομοι, συστήνεται να καθαρίζονται σύμφωνα με τις συνήθεις διαδικασίες καθαρισμού του φορέα και πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του απορρυπαντικού/απολυμαντικού και τη σχετική εθνική νομοθεσία.
Οι επιφάνειες με τις οποίες έχει έρθει σε επαφή το συμπτωματικό άτομο, θα πρέπει να πλένονται και να απολυμαίνονται σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες. Αυτές οι επιφάνειες περιλαμβάνουν:
- αντικείμενα που είναι εμφανώς λερωμένα/μολυσμένα με σωματικά υγρά
- όλες τις επιφάνειες που έχουν πιθανώς μολυνθεί όπως μπάνια, τουαλέτες, πόμολα, τηλέφωνα, θρανία, υπολογιστές κ.α.
Για τον καθαρισμό και την απολύμανση όλων των σκληρών επιφανειών, των πατωμάτων, των καρεκλών, των πόμολων, κ.α., πρέπει να χρησιμοποιούνται πανάκια/υφάσματα μίας χρήσης ή χαρτί καθαρισμού καθώς και σφουγγαρίστρες με αποσπώμενες κεφαλές. Τα πανάκια/υφάσματα, το χαρτί και οι κεφαλές από τις σφουγγαρίστρες θα πρέπει να απορρίπτονται μετά από κάθε χρήση σε ειδικές σακούλες και να αντιμετωπίζονται ως μολυσματικά απόβλητα στην περίπτωση που ο καθαρισμός αφορά χώρους από όπου έχει περάσει επιβεβαιωμένο κρούσμα.
Πρέπει να αποφεύγεται το πιτσίλισμα και o ψεκασμός κατά τη διάρκεια του καθαρισμού και της απολύμανσης.
Στην περίπτωση που κάποια αντικείμενα δεν μπορούν να καθαριστούν, πλυθούν ή/και απολυμανθούν όπως περιγράφεται παραπάνω, όπως π.χ. έπιπλα επικαλυμμένα με ταπετσαρία ή στρώματα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθαρισμός με ατμό.
Χρόνος που συστείνεται να γίνουν ο καθαρισμός και η απολύμανση
Παρ’ ότι είναι ακόμα άγνωστο σε ποιο χρονικό σημείο μηδενίζεται ο κίνδυνος μετάδοσης της λοίμωξης από το περιβάλλον, εκτιμάται ότι αυτός θα μειωθεί με την πάροδο του χρόνου. Μελέτες που έχουν γίνει με τους ιούς SARS-CoV και MERS-CoV δείχνουν ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κίνδυνος είναι πιθανό να μειωθεί σημαντικά μέσα σε 72 ώρες. Για τον λόγο αυτό, αν είναι εφικτό, συστήνεται να γίνει ο καθαρισμός 72 ώρες μετά από την παρουσία του πιθανού ή επιβεβαιωμένου κρούσματος στο χώρο, γιατί το ιικό φορτίο αναμένεται ότι θα έχει μειωθεί σημαντικά μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα.
Συστήνεται να κρατούνται τα στοιχεία επικοινωνίας του προσωπικού καθαριότητας στις περιπτώσεις πιθανού ή επιβεβαιωμένου κρούσματος, για πιθανή ιχνηλάτηση επαφών και παρακολούθηση για 14 ημέρες μετά τον καθαρισμό.
(Δημοσίευση 5/3/2020) ΕΟΔΥ | Οδηγίες για τον περιβαλλοντικό καθαρισμό και μέτρα ελέγχου της διασποράς, της λοίμωξης, σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, που έχουν εκτεθεί στον κορωνοϊό
Τα περιβαλλοντικά μέτρα ελέγχου της διασποράς του ιού περιλαμβάνουν:
- το συστηματικό καθαρισμό των επιφανειών, υφασμάτων (κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, ρουχισμός) και αντικειμένων που χρησιμοποιούνται,
- την ελαχιστοποίηση της κοινής χρήσης αντικειμένων με τον ασθενή,
- τον επαρκή αερισμό χώρων.
Ο συστηματικός και σωστός καθαρισμός με τη συνήθη διαδικασία (χρήση απορρυπαντικού παράγοντα, νερό και μηχανική τριβή) και η απολύμανση των επιφανειών και αντικειμένων στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, περιλαμβανομένων των χώρων ιατρικής φροντίδας όπου εκτελούνται διαδικασίες παραγωγής αερολυμάτων, είναι κρίσιμης σημασίας. Καθώς δεν υπάρχουν δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των συνήθως χρησιμοποιούμενων αντιμικροβιακών παραγόντων κατά του συγκεκριμένου ιού SARS-CoV-2, συστήνεται η χρήση προϊόντων με ελεγμένη αποτελεσματικότητα κατά των κορωνοϊών (Πίνακας 1).
ΕΟΔΥ | Καθαριότητα σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, που έχουν εκτεθεί στον κορωνοϊό
Συγκεκριμένα προτείνεται η χρήση 0.5% υποχλωριώδους νατρίου (αραίωση 1:10 αν χρησιμοποιείται οικιακή χλωρίνη αρχικής συγκέντρωσης 5%. Ή ισοδύναμο 5000 ppm αν χρησιμοποιούνται ταμπλέτες) μετά από τον καθαρισμό με ουδέτερο απορρυπαντικό. Για επιφάνειες που είναι πιθανόν να καταστραφούν, από τη χρήση υποχλωριώδους νατρίου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί αιθανόλη. Με συγκέντρωση 70% κατόπιν καθαρισμού με ουδέτερο απορρυπαντικό. Λαμβάνοντας όμως πάντα υπόψη τις οδηγίες του κατασκευαστή για τη συμβατότητα του υλικού με τον αντιμικροβιακό παράγοντα που θα χρησιμοποιηθεί.
Σε περίπτωση που ο εξοπλισμός καθαριότητας (σφουγγαρίστρα, υφάσματα καθαρισμού) δεν είναι μίας χρήσης, πρέπει να καθαρίζεται και να απολυμαίνεται μετά από κάθε χρήση. Ο απορριπτόμενος εξοπλισμός καθαριότητας πρέπει να διαχειρίζεται σαν μολυσματικό απόβλητο.
Στην περίπτωση ύποπτων ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κορωνοϊού COVID-19, πρέπει να ακολουθούνται οι συνήθεις διαδικασίες απολύμανσης ή/και απόρριψης:
- του εξοπλισμού ατομικής προστασίας,
- του ιατρικού εξοπλισμού,
- των σκευών σίτισης,
- των χρησιμοποιημένων κλινοσκεπασμάτων και πετσετών,
- του χρησιμοποιημένου ρουχισμού (ασθενών και ιατρονοσηλευτικού προσωπικού)
- των μολυσματικών απορριμμάτων.
Ιατρικός εξοπλισμός
Συστήνεται η χρήση αποκλειστικού εξοπλισμού για τη φροντίδα ασθενών με λοίμωξη COVID-19.
Σε περίπτωση που o χρησιμοποιούμενος ιατρικός εξοπλισμός δεν είναι μίας χρήσης και δε χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την φροντίδα συγκεκριμένων ασθενών, θα πρέπει να καθαρίζεται και να απολυμαίνεται μετά από κάθε χρήση σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και την πολιτική της υγειονομικής μονάδας.
Προσωπικό καθαριότητας και εξοπλισμός ατομικής προστασίας
Ο καθαρισμός και η απολύμανση, πρέπει να διενεργούνται από εξειδικευμένο προσωπικό, εκπαιδευμένο στη χρήση εξοπλισμού ατομικής προστασίας και συγκεκριμένα στη σωστή επιλογή, εφαρμογή, χρήση και απόρριψή του. Ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας από τον κορωνοϊό, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, αναφέρθηκε πιο πάνω.
Για τον καλύτερο έλεγχο της διασποράς του ιού, η είσοδος στους θαλάμους νοσηλείας των ασθενών με λοίμωξη COVID-19 πρέπει να γίνεται μόνο από το απαραίτητο προσωπικό. Το προσωπικό καθαριότητας πρέπει να φοράει κατάλληλο εξοπλισμό ατομικής προστασίας κατά την παραμονή του στο δωμάτιο. Ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας πρέπει να απορρίπτεται αμέσως μετά την έξοδο από το θάλαμο του ασθενούς, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες, και να ακολουθείται από εφαρμογή των συνήθων πρακτικών υγιεινής των χεριών.
Μετά την έξοδο του ασθενή από το νοσοκομείο, οι υπηρεσίες καθαριότητας της υγειονομικής μονάδας θα πρέπει να κάνουν καθολικό καθαρισμό του θαλάμου νοσηλείας. Πρώτα θα πρέπει να αεριστεί επαρκώς ο χώρος. Δεν γνωρίζουμε ακόμα για πόσο χρόνο ο SARS-CoV-2 παραμένει μολυσματικός στον αέρα. Συστήνεται η είσοδος στον θάλαμο χωρίς προστατευτικές μάσκες να γίνεται μόνο εφόσον περάσει τόσος χρόνος όσος συστήνεται για αερομεταδιδόμενα παθογόνα (π.χ. ιλαρά, φυματίωση). Κατά τη διάρκεια του καθολικού καθαρισμού, το προσωπικό των υπηρεσιών καθαριότητας θα πρέπει να φοράει προστατευτική ρόμπα, γάντια και γυαλιά. Ο καθαρισμός και η απολύμανση πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες.
Κλινοσκεπάσματα, πετσέτες και ρουχισμός
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τα χρησιμοποιημένα κλινοσκεπάσματα (τα οποία θεωρούνται μολυσμένα από κορωνοϊό), οι πετσέτες και ο ρουχισμός πρέπει να μπαίνουν σε σακούλα σύμφωνα με τις διαδικασίες για μολυσματικό ιματισμό. Δεν πρέπει να μεταφέρονται εκτός σακούλας στην πτέρυγα ή σε άλλους κλινικούς χώρους. Πρέπει να πλένονται/απολυμαίνονται σύμφωνα με τις συνήθεις πρακτικές της υγειονομικής μονάδας για μολυσματικά υφάσματα.
Απόβλητα
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, όλα τα απόβλητα από τους χώρους όπου έχουν λάβει φροντίδα ασθενείς με λοίμωξη από κορωνοϊό COVID-19 πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μολυσματικά νοσοκομειακά απόβλητα κατηγορίας Β (UN3291). Θα πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με τις πολιτικές της υγειονομικής μονάδας και της εθνικής νομοθεσίας.
Πηγές
Επιμέλεια : Σκλήρης Γιώργος
